Trong bài viết “8 trợ từ sơ cấp trong tiếng Nhật” mình đã giới thiệu về các trợ từ của tiếng Nhật sơ cấp, trong đó có trợ từ に khá là khoai. Bài viết này mình xin giới thiệu thêm 1 cách dùng nữa của trợ từ に nhé.
Có bạn nào từng nghe thấy hay bắt gặp ở đâu đó câu 私にできること chưa? Câu này và câu 私ができること, có điểm gì khác nhau nhỉ, sao lại dùng được cả に lẫn が nhỉ 😕
私にできること – trợ từ に trong tiếng Nhật
Trợ từ に trong câu trên “được sử dụng chung với động từ có chứa ý nghĩa khả năng, biểu thị chủ thể của hành động” . Tại sao lại nói に biểu thị chủ thể hành động? Đó là do trợ này biểu thị 1 tiêu chuẩn riêng về việc có hay không khả năng đạt được/làm được việc gì đó. Nôm na thì là “những việc bản thân tôi/chính tôi có thể làm”.
Ví dụ với 小学生にできること hay 高校生にできること thì ý nghĩa lại khác.
Trong 2 câu này thì 小学生 và 高校生 được sử dụng trên lập trường là “tiêu chuẩn” cho những việc có thể được làm. Mọi người có thể hiểu đại ý là “đây là những việc dành cho 小学生 và 高校生. Nếu không phải là 2 đối tượng này thì không được làm ấy.
私にできること ở đây chính là mang nghĩa “những việc mà phù hợp, thích hợp với năng lực của bản thân tôi”. Nếu được đánh giá thấp thì mang sắc thái 私でもできること – ngay cả tôi cũng có thể làm được. Nếu được đánh giá cao thì sẽ là 私だからこそできること – chỉ có tôi mới có thể làm được.
Phân biệt trợ từ に và で trong tiếng Nhật
私ができること
Câu này thì dễ rồi phải không? Không có gì phải đắn đo khi đã giới hạn chủ thể là 私 nên đương nhiên nó mang sắc thái “phù hợp với năng lực”. Nếu được hỏi một câu đơn giản là 何ができるか thì sẽ không sử dụng に mà sẽ sử dụng が. Ví dụ:
・サポート者として私ができることは家事の掃除と料理を作ることです/việc mà tôi có thể làm với tư cách là người support đó là dọn dẹp nhà và nấu ăn.
・そんな場面では私ができることは何も話さないことだ。/trong hoàn cảnh lúc ấy, việc tôi có thể làm đó là không nói gì cả.
Nếu に được sử dụng ở đây thì sẽ mang ý hơi tiêu cực. Nó nghĩa “tôi chỉ có thể làm được đến thế” thôi.
Nếu gặp đề bài chọn に・が trong câu 私（に・が）できることがあったら thì tùy từng ngữ cảnh câu mà chúng ta chọn từ thích hợp. Nếu theo sau là 言ってください、お手伝いします、やらせてください… hì vế trước thường sẽ mang nghĩa là “phù hợp với năng lực của tôi” nên đáp án sẽ là に nhé.